လူကို သေစေတတ်သော ရောဂါများ ပေါ်ပေါက်လာသည်။ မသိစိတ်နှင့် သတိရှိစွာ အချို့သောရောဂါများကို စတင်ထိန်းချုပ်နိုင်သော်လည်း ၎င်းသည် ပိုမိုပျံ့နှံ့လာသည်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ကို အစားထိုးဖို့ ရောဂါအသစ်တွေ ပေါ်လာတယ်။ ထိုင်းလူမျိုးအများစု သေဆုံးရသည့် အကြောင်းရင်းကို ရှာဖွေပါက ၎င်းသည် “မတော်တဆမှုများ” နှင့် နောက်တွင် “ကင်ဆာ” ဖြစ်ရမည်ဖြစ်သော်လည်း လာမည့်နှစ်အနည်းငယ်အတွက် မဟုတ်ပါ။ ကင်ဆာကဲ့သို့ ကြောက်စရာကောင်းသော ရောဂါတစ်ခုသည် သူ့ကိုယ်သူ ပိုမိုရှင်းလင်းစွာ ပြသလာလိမ့်မည်။ "စိတ်ကျရောဂါ"
ဦးနှောက်နှင့် အာရုံကြောဆိုင်ရာ ဆေးပညာပါရဂူ ဒေါက်တာ Yothin Chinwalan ဘန်ကောက်ဆေးရုံ ထိုင်းလူမျိုးများအတွက် ဖြစ်ပေါ်မည့် dementia ဖြစ်စဉ်ကို ရှင်းပြပါ။ ကင်ဆာဖြစ်တဲ့သူတွေလည်း များလာမယ်။
ဦးနှောက်အာရုံကြော ပညာရှင်က ပြောပါတယ်။ စိတ်ကျရောဂါကို တွေ့ရှိပါက အသက် 65 နှစ်နှင့်အထက် အသက် 65 နှစ်နှင့် အထက်တွင် အသက် 85 နှစ်နှင့် အထက် လူများ 40-50% တွင် Dementia ဖြစ်နိုင်ခြေ 10% ရှိကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ dementia ဖွံ့ဖြိုးဆဲ။
“ အခုအချိန်မှာတော့ dementia ပျောက်ဆေးမရှိသေးဘူး။ နှောင့်နှေးစေသော ဆေးပြားတစ်ခုသာ ရှိပါသည်။ ဦးနှောက်ကို အဆက်မပြတ်အသုံးပြုနေသူများအတွက် ဦးနှောက်ကို လုံးဝအသုံးမပြုသောသူများထက် ၎င်းတို့၏ ဦးနှောက်သည် ပိုမိုနှေးကွေး ယိုယွင်းလာမည်ဖြစ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ နေထိုင်မှုပုံစံနှင့် အလုပ်အလေ့အထများကို ပြောင်းလဲခြင်းဖြင့် ဦးနှောက်ယိုယွင်းမှုကို နှေးကွေးစေနိုင်သည် ။”
၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် စစ်တမ်းတစ်ခု ကောက်ယူခဲ့ရာ လူ ၅ သန်းတွင် dementia ရှိကြောင်း တွေ့ရှိရပြီး လာမည့်နှစ် ၅၀ တွင် အဆိုပါ အရေအတွက်သည် ၁၅ သန်းအထိ တိုးလာမည် ဖြစ်ကြောင်း ရှင်းပြခဲ့သည်။ . အမျိုးသားတွေထက် အသက်ပိုရှည်တာကြောင့် အမျိုးသမီးတွေမှာ ပိုအဖြစ်များပါတယ်။
“ အခုဆိုရင် ထိုင်းလူမျိုး ၁ သန်းလောက်က ဉာဏ်ရည်မမီတော့လို့ နောက် ၅ နှစ်အတွင်း အရေအတွက်က ၂ သန်းအထိ တိုးလာမယ်လို့ မျှော်လင့်တယ် ။
ဒေါက်တာ ယိုသင်းက ပြောသည်။ dementia သတိထားရမယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ လူအများစုက သူတို့မှာ dementia ရှိမှန်း မသိကြလို့ပါ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ သင်မသိခင်က သင်အများကြီးမှတ်မိမှာမဟုတ်ပါဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ Dementia အမျိုးအစားတွေ အများကြီးရှိလို့ပါ။ တချို့လူတွေက သတိမထားမိဘဲ dementia ရှိတယ်။ အငြိမ်းစားယူသည် သို့မဟုတ် အလုပ်ရပ်စဲသည့်အခါတွင် သင်သည် နောက်ထပ် ၁ နှစ်မှ ၂ နှစ်အထိ အသက်ရှင်ပြီး သို့မဟုတ် အချို့လူများက အိမ်တွင်သာ နေထိုင်ပြီး ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေးကို ဖြစ်စေနိုင်သည့် အကြောင်းရင်းများရှိသည်။
ထို့ကြောင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများသည် စာဖတ်ခြင်းကဲ့သို့သော ဦးနှောက်ကို အသုံးပြုသည့် လှုပ်ရှားမှုများကို လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်သည်။ လေ့ကျင့်ခန်း သီချင်းနားထောင်ပါ။ ဦးနှောက်ယိုယွင်းမှုကို နှေးကွေးအောင် ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။
ယနေ့ခေတ်တွင် လူအများစုစိုးရိမ်နေကြသော အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကို ပစ်မှတ်ထား၍ အာရုံစူးစိုက်မှုအား တိကျစွာသိရှိနိုင်သော နည်းပညာရှိပါသည်။ အသက်ကြီးလာရင် ဒီရောဂါကို ရှောင်နိုင်မှာကို ကြောက်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အသက်ကြီးလာတဲ့အခါ လူ့ဦးနှောက်သည် စတင်ကျုံ့သွားလိမ့်မည်။ ဦးနှောက်ကို သေးငယ်စေသော်လည်း အာရုံကြောဆဲလ်များတွင် မူမမှန်မှုများဖြစ်စေသည့် "ဘီတာအေမီလွိုက်" ပစ္စည်းများ ပိုမိုစုပုံလာမည်ဖြစ်သည်။ အာရုံကြောဆဲလ်များ၏ ဆက်သွယ်မှုကို လျော့နည်းစေသည်။ မှတ်ဉာဏ်ဆုံးရှုံးမှုဖြစ်စေသည်။
ထို့ကြောင့် ဦးနှောက်အတွင်းရှိ beta amyloid ကို ထောက်လှမ်းခြင်း ရှိ၊မရှိ ခန့်မှန်းရန် နည်းလမ်းတစ်ခု ပေးပါသည်။ သင်သည် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ ဖြစ်နိုင်ချေရှိပါသလား။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အချို့သက်ကြီးရွယ်အိုများတွင် beta-amyloid မရှိနိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ လူတစ်ဦးချင်းစီ၏ ဦးနှောက်ဆဲလ်များပေါ်တွင် မူတည်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အချို့သောလူများသည် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါမရှိဘဲ အသက်ရှည်နိုင်သည်။
“ လောလောဆယ်မှာ ၊ ဘန်ကောက်ဆေးရုံကြီးမှာ Pet Scan စက် ဒါမှမဟုတ် ဓာတ်မှန်ရိုက်စက် ကနေတစ်ဆင့် beta-amylloid တွေကို စစ်ဆေးနိုင်တဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်းတစ်ခုရှိပါတယ် ။ သမားရိုးကျ ကျောရိုးကိုနှိပ်စရာမလိုဘဲ 90% အထိ dementia ကိုရှာဖွေတွေ့ရှိရန် ။ ဤအရာ၏ သက်တမ်းသည် တိုတောင်းသောကြောင့်သာ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အသုံးပြုရန် ဓာတ်ခွဲခန်းမှ ထုတ်ယူ၍မရပါ။ အထွေထွေရောဂါကုဆေးရုံများသည်လည်း ကုန်ကျစရိတ်များပြီး ကုန်ကျစရိတ်များနိုင်သည်။ ဒါကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံက ဆေးကျောင်းတွေကို သူတို့ရဲ့ သုတေသနကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်စေချင်ပါတယ်။”
အာရုံကြောဗေဒ ပညာရှင် က ဆက်ပြောသည် ဆိုလျှင် ကျွန်ုပ်တို့ သည် အန္တရာယ် ကို အဖြေရှာနိုင် သည် အချိန်မီ dementia ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ beta amyloid ဒြပ်စင်များပျံ့နှံ့မှုကိုရပ်တန့်ရန်မူးယစ်ဆေးဝါးများကိုသုံးနိုင်သည်။ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကိုလည်း လျော့ကျစေပါတယ်။
ထို့ကြောင့် အခြေအနေ ရှိသူများသည် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်။ သင်ကိုယ်တိုင် စူးစမ်းလေ့လာနိုင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အယ်လ်ဇိုင်းမား၏ မိသားစုရာဇဝင်ရှိသူများသည် ကျွန်ုပ်တို့တွင် အခွင့်အရေးရှိသည်ဟု ယူဆရမည်ဖြစ်သည်။ အတူတူပဲလေ။ အသက် 50 နှစ်နှင့်အထက် သက်ကြီးရွယ်အိုများသည် မှတ်ဉာဏ်ကျဆင်းမှု အခြေအနေတွင် ရှိနေသည်။ အန္တရာယ်လည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။
အကယ်၍ ကျွန်ုပ်တို့သည် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိကြောင်း ဦးစွာသိလျှင်။ မင်းရဲ့ဘဝကို မင်းစီစဉ်လိမ့်မယ်။ ဒီရောဂါကို ကာကွယ်ဖို့ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းကတော့ အနားယူဖို့ပါပဲ၊ ဒါပေမယ့် သင့်ဦးနှောက်ကို အနားမယူပါနဲ့။
Memory Clinic ဆောင်းပါးများ
- မှတ်ဉာဏ်ပြဿနာများကို စစ်ဆေးခြင်း။
- “မှတ်ဉာဏ်ရောဂါ”၊ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကို ဖော်ထုတ်ရန် နည်းပညာအသစ်သည် နာကျင်မှုမရှိဘဲ လျင်မြန်စွာ ရလဒ်ထွက်သည်။