หน้าหลัก
 / บทความสุขภาพ / โรคและการรักษา /
ปวดเข่า ข้อฝืด ข้อตึง อาการที่บ่งชี้ว่าคุณข้อเข่าเสื่อม

การประเมินอาการของผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อม บ่งบอกถึงอาการปวดมาก ตึงมาก ใช้งานข้อได้น้อยมิติ ประกอบด้วย

  1. อาการปวดข้อ (Pain Dimension)

  2. อาการข้อฝืด ข้อตึง (Stiffness Dimension)

  3. การใช้งานข้อ (Function Dimension)

 

1. อาการปวดข้อ (Pain Dimension)

  • ปวดข้อเข่าขณะเดิน ในอิริยาบถเดินบนพื้นเรียบ เช่น เดินในห้างสรรพสินค้า ท่านมีอาการปวดเข่ามากน้อยเพียงไร?
  • ปวดข้อเข่าขณะขึ้นลงบันได ภายหลังท่านขึ้นลงบันได 1 ชั้น ท่านมีอาการปวดเข่ามากน้อยเพียงไร? หากอาการปวดไม่เท่ากันในขณะขึ้น หรือลงบันได ให้บันทึกในส่วนที่มีอาการปวดมากกว่า
  • ปวดข้อเข่าตอนกลางคืน ในช่วงกลางคืน ท่านมีอาการปวดเข่าที่รบกวนการนอนหรือไม่
  • ปวดข้อเข่าขณะพัก ในอิริยาบถที่พักการใช้งานข้อ หรือขณะนั่งเฉย ๆ ไม่ยืน ไม่เดิน ท่านมีอาการปวดเข่ามากน้อยเพียงไร?
  • ปวดข้อเข่าขณะยืนลงนํ้าหนัก ท่านมีอาการปวดเข่ามากน้อยเพียงไร หากท่านยืนลงน้ำหนักขาข้างที่ปวด โดยไม่มีการขยับข้อเข่า

2. อาการข้อฝืด ข้อตึง (Stiffness Dimension) อาการข้อฝืด ยึดตึงของท่านในแต่ละช่วงของวัน

  • ข้อฝืดช่วงเช้า (ขณะตื่นนอน) ขณะตื่นนอนตอนเช้า ท่านสามารถขยับข้อเข่าได้ดีหรือไม่ ท่านรู้สึกว่าข้อเข่าตึงมากน้อยเพียงไร ?
  • ข้อฝืดในช่วงระหว่างวัน ในช่วงระหว่างวันที่ท่านทำงาน หากท่านเปลี่ยนอิริยาบถต่าง ๆ เช่น จากท่านั่งไปยืน หรือจากยืนไปเดิน เป็นต้น ท่านสามารถขยับข้อเข่าได้ดีหรือไม่ ท่านรู้สึกเหมือนมีกาวยึดข้อเข่าไว้ หรือรู้สึกตึงมากน้อยเพียงไร ?
    (หมายเหตุ: บางรายจะมีอาการตึงมากตอนเช้า ในขณะที่บางรายรู้สึกตึงมากในระหว่างวัน)

3. การใช้งานข้อ (Function Dimension) ความสามารถในการใช้งานข้อของท่านในอิริยาบถต่าง ๆ

  • การลงบันได ท่านมีความลำบากในการลงบันได ท่านสามารถทำได้คล่องแคล่วหรือไม่ เมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาว
  • การขึ้นบันได ท่านมีความลำบากในการขึ้นบันได ท่านสามารถทำได้คล่องแคล่วหรือไม่ เมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาว
  • การลุกยืนจากท่านั่ง ท่านมีความลำบากในขณะเปลี่ยนอิริยาบถจากท่านั่ง (เก้าอี้) ไปยืน ท่านสามารถทำได้คล่องแคล่วหรือไม่ เมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาว
  • การยืน ท่านมีความลำบากในการยืนหรือไม่? ท่านสามารถยืนได้นานหรือไม่? เมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาว
  • การเดินบนพื้นราบ ท่านมีความลำบากในการเดินพื้นเรียบ เช่น เดินในห้างสรรพสินค้าหรือไม่
  • การขึ้นลงรถยนต์ ท่านมีความลำบากในอิริยาบถขึ้นลงจากรถยนต์หรือรถโดยสารมากน้อยเพียงไร เมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาว
  • การไปซื้อของ ท่านสามารถไปตลาดหรือไปซูเปอร์มาร์เก็ต จับจ่ายใช้สอยได้เหมือนสมัยหนุ่มสาวหรือไม่?
    (หมายเหตุ : คนที่ตอบว่าไม่ไปแล้ว เพราะไม่จำเป็นต้องไป ให้ถามว่าหากให้ไปสามารถไปได้ดีหรือไม่)
  • การใส่กางเกง ท่านมีความลำบากในอิริยาบถใส่กางเกง (ชั้นใน หรือชั้นนอก) สามารถยืนใส่ได้ดีเหมือนเดิมหรือไม่?
  • การลุกจากเตียง ท่านมีความลำบากในขณะเปลี่ยนอิริยาบถจากท่านอนแล้วลุกขึ้นนั่งข้างเตียง
  • การถอดกางเกง ท่านมีความลำบากในการถอดกางเกง (ชั้นในหรือชั้นนอก) สามารถยืนถอดได้ดีเหมือนเดิมหรือไม่? หรือต้องนั่งจึงจะถอดได้
  • การอาบนํ้าเอง ท่านมีความลำบากในการอาบน้ำหรือไม่? ต้องการคนช่วยอาบหรือไม่
  • การนั่ง ท่านมีความลำบากในการเปลี่ยนอิริยาบถจากยืนลงนั่งเก้าอี้ (ไม่ใช่นั่งพื้น )
  • การนั่งส้วม ท่านมีความลำบากในการนั่งส้วม (ส้วมที่ใช้ประจำ) หรือไม่? เมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาว การลงนั่ง หรือลุกขึ้นจากโถลำบากหรือทุลักทุเล
  • การทำงานบ้านหนัก ๆ ท่านมีความลำบากในการทำงานบ้านหนัก ๆ เช่น ล้างห้องน้ำ ล้างรถ รดต้นไม้ในสวน ถูบ้าน ดูดฝุ่น ตัดหญ้า กวาดใบไม้ ยกหรือหิ้วของหนัก เป็นต้น
    ท่านสามารถทำได้คล่องแคล่วเหมือนเดิมหรือไม่? เมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาว
  • การทำงานบ้านเบา ๆ ท่านมีความลำบากในการทำงานบ้านเบา ๆ เช่น ทำกับข้าว ล้างถ้วยจาน ปัดฝุ่น เช็ดโต๊ะ จัดโต๊ะ เป็นต้น ท่านสามารถทำได้คล่องแคล่วเหมือนเดิมหรือไม่?
    เมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาว

เอกสารอ้างอิง

  1. Kuptniratsaikul V, Rattanachaiyanont M. Validation of a Modified Thai version of the Western Ontario and McMaster (WOMAC) Osteoarthritis Index for Knee Osteoarthritis. Clin Rheumatol 2007; 26: 1641-5.
  2. Nicholus Bellamy. WOMAC Osteoarthritis Index.User guide VIII 2007: 71-3.